مدیران و چالش های تصمیم گیری – ماکس بیزرمن

بخش مهمی از فعالیت‌های ماکس بیزرمن در مرز مشترک مذاکره و تصمیم گیری متمرکز است و معمولاً می‌کوشد این دو حوزه را در ارتباط با یکدیگر بررسی کند. شناخته‌شده‌ترین کتاب او یعنی Judgment and Managerial Decision Making (قضاوت در تصمیم گیری های مدیریتی) از این ویژگی مستثنی نیست. کتابی که در ایران با عنوان مدیران و چالش های تصمیم گیری به فارسی ترجمه و منتشر شده است.

ماکس بیزرمن نخستین ویرایش کتاب مدیران و چالش های تصمیم گیری را در سال ۱۹۸۷ با هدف معرفی بیشتر ایده‌های دنیل کانمن و آموس تورسکی نوشت و اکنون ویرایش هشتم آن، به عنوان یک مرجع معتبر، هم در آموزش مذاکره و هم تصمیم گیری مورد استناد و استفاده قرار می‌گیرد.

باز هم سیستم یک و دو

برای شما که در متمم با روایت دنیل کانمن از تصمیم گیری آشنا هستید، احتمالاً چندان عجیب نخواهد بود که فصل اول کتاب بیزرمن با بحث سیستم یک و دو در تصمیم گیری آغاز می‌شود.

بیزرمن هم معتقد است این نوع مدل‌سازی تصمیم‌ها، می‌تواند برای شناسایی و تحلیل بهتر تصمیم‌های مدیریتی مفید و کارآمد باشد.

او بلافاصله پس از کانمن، به سراغ هربرت سایمون می‌رود و بحث تصمیم گیری با عقلانیت محدود (Bounded Rationality)  را مطرح می‌کند تا خواننده، برای مطالعه‌ی سایر بخش‌های کتاب، آمادگی ذهنی کافی را پیدا کند.

خطاهای شناختی در تصمیم گیری

از فصل دوم تا هفتم کتاب، به بحث خطاهای شناختی در تصمیم گیری اختصاص پیدا کرده است.

میان‌برهای ذهنی، انواع سوگیری، اعتماد به نفس بیش از حد، تمرکز بر آخرین اطلاعات، چارچوب‌های ذهنی، حسابداری ذهنی و فرو رفتن در دام تصمیم‌های قبلی و افزایش غیرمنطقی تعهدات، از جمله مباحثی هستند که در این فصل‌ها مطرح شده‌اند.

بی‌تردید می‌توان گفت این کتاب بیزرمن در کنار کتاب تفکر کند و سریع، تمام مدتی که رولف دوبلی مشغول نوشتن هنر شفاف اندیشیدن بوده، روی میز کار او قرار داشته است.

انصاف و اخلاق در تصمیم گیری

فصل هشتم کتاب مدیران و چالش های تصمیم گیری، به انصاف و اخلاق اختصاص یافته است؛ بحثی که می‌توان آن را امضای بیزرمن در کتاب‌هایش دانست.

نباید انتظار داشته باشید مطالبی که در حد فصلی از یک کتاب هستند، همه‌ی جنبه‌های اخلاق کسب و کار را پوشش دهند. اما بیزرمن کوشیده است پیچیدگی و اهمیت اخلاق و انصاف در تصمیم گیری را به خوانندگانش گوشزد کند.

البته این فصل، تنها فصلی نیست که در آن به بحث اخلاق پرداخته شده و بیزرمن از هر فرصت دیگری هم، برای اشاره به بحث اخلاق در تصمیم گیری استفاده می‌کند. به عنوان مثال، او فصل ششم از کتابش را نیز با روایتی از چالشِ ریل و قطار (که در انتهای فایل صوتی تصمیم گیری مطرح شده) آغاز کرده است.

تصمیم گیری در سرمایه گذاری و مذاکره

بیزرمن فصل‌های ۹ و ۱۰ و ۱۱ کتاب خود را به زوایای مختلفِ بحث تصمیم گیری در سرمایه گذاری و مذاکره اختصاص داده و موضوعات بسیار متنوعی را در این حوزه مطرح کرده است.

مطالعه‌ و بررسی این سه فصل برای کسانی که به حوزه‌ی مذاکره علاقه دارند، بسیار مفید خواهد بود (البته باید بگوییم که بحث‌های بیزرمن درباره‌ی تصمیم‌های سرمایه‌گذاری، در مقایسه با کتاب‌هایی که اختصاصاً به بحث مالی رفتاری پرداخته‌اند، بسیار ساده و ابتدایی است).

بیزرمن همچنین فصل پایانی کتابش را به ابزارهای بهبود کیفیت تصمیم گیری اختصاص داده است (اگر چه در تمام کتاب، نکات فراوانی مطرح شده و احتمالاً انتخاب این عنوان برای فصل آخر، با توجه به محتوای نسبتاً ساده‌ی آن، صرفاً برای شکیل‌تر شدنِ چارچوب کتاب بوده است).